Delphi
Delphi programlama dili 'nin, temeli Pascal dilidir. Özellikle nesne yönelimli programlama anlayışıyla yapılandırılmış Turbo Pascal dilinin görsel sürümü denilebilir. Nesne, sınıf, kalıtım, fonksiyon aşırıyükleme(overloading) gibi temel nyp tekniklerini ve daha fazlasını içeren ve c++ den aşağı kalmayan güçlü ve esnek bir programlama dilidir. Borland tarafından geliştirilmektedir. Win32 ve .NET platformları üzerinde yazılım geliştirmeye olanak sağlar. GNU/Linux platformu üzerinde geliştirme imkânı sağlayan Kylix isimli bir sürümü de bulunmaktadır.
Delphi programlama dili nesne yönelimli bir dil olduğu için eklenen bütün nesnelerin (Formlar da dahil) kodlarını oluşturur. Bu kodları "Unit" ler içerisinde barındırır.
Aşağıda örnek bir Delphi kaynak kodu görülmektedir. Örnekte form üzerindeki buttona tıklandığında 'Merhaba Dünya' mesajı verir. Delphi tarafından oluşturulan koda programcının eklediği satır açıklama ile belirtilmiştir.
Gelişim Süreci
Delphi 1 (Kodadı: Delphi)
Delphi nin ilk sürümü 14 Şubat 1995 de satışa sunuldu. Sadece 16 Bit uygulamalar için kaynak kodları içeriyordu. Bileşenleri son derece kısıtlıydı.
Delphi 2 (Kodadı: Polaris)
Delphi 2, Mart 1996'da satışa sunuldu. 32 Bit uygulamaların geliştirilebildiği ilk sürümdür. Önceki sürüm olan Delphi 1 de birlikte veriliyordu.
Delphi 2, 16 Bit ten 32 Bit'e geçişte önemli ölçüte geliştirildi. Windows 95 stilinde modern bileşenler içeriyordu. Ayrıca çok daha fazla hafıza kullanımına izin veriyordu. Daha önce tüm veritipleri için 64 KByte ile sınırlıydı. Karakter dizileri (String) 255 karakter olabiliyordu. Delphi 2 ile 2 GByte a kadar kullanım imkânı buldu.
Delphi 3 (Kodadı: Ivory)
Delphi 3, Mayıs 1997 de satışa sunuldu.
Önceki sürüme göre en önemli fark çok sayıda hatanın düzeltilmesi ve internet uygulamaları ile ilgili bileşenlerin eklenmesi olmuştur. 0
Delphi 4 (Kodadı: Allegro)
Delphi 4, Temmuz 1998 de satışa sunuldu. Dinamik dizi kullanımını sağladı.
Delphi 5 (Kodadı: Argus)
Delphi 5, Ağustos 1999 da satışa sunuldu. Bu sürüm ile ADO ile veritabanı erişimi başladı. Profesyonel sürümde ise bu özellik ADO Express olarak satın alınması gerekiyodu. ama "ABB expres" olarak alındı.
Delphi 6 (Kodadı: Iliad)
Delphi 6, Mayıs 2001 de satışa sunuldu. Delphi 6 ile birlikte gelen Modelmaker modelleme aracı ile UML-Modellerinden Delphi kodları oluşturulabiliyordu. Modelmaker nesne tabanlı sistemleri modelleyen standart bir dil olan Unified Modeling Language UML ile Diagram oluşturmayı sağlıyor. Böylece kod yazımı en aza indiriliyordu.
Delphi 7 (Kodadı: Aurora)
En stabil IDE'ye ve en az hataya sahip olan Delphi versiyonudur. Uyumsuzluk sorunlarının aşılması için Microsoft Tarafından Vista uyumluluk paketi hazırlanan tek Delphi sürümüdür.
Delphi 8 (Kodadı: Octane)
Delphi 8, Aralık 2003 de satışa sunuldu. Bu sürüm ile sadece .NET 1.0 uygulamaları geliştirilebiliyordu. ECO gibi çok güçlü bir teknoloji Delphi'ye kazandırıldı. Borland bu versiyonda ECO gibi bazı ilklere imza attı. Fakat bu gelişmelerden çok, herkesin beklediği .NET desteği biraz gecikti ve IDE'de bulunan buglar herkezi bezdirdi. IDE'nin başarısızlığı ECO gibi teknolojilerin önemini perdeledi.
Proje tipi olarak VCL Forms Application seçildiğinde Borland ürünü formlar, kontroller ve sınıflar kullanılmaktadır. VCL Forms Application'lar Delphi'nin daha önceki sürümleri ile hazırlanan projelerin geliştirilmiş halidir. Windows Forms Application tipi projelerde ise .NET Framework ile gelen Microsoft ürünü formlar, kontroller ve sınıflar kullanılmaktadır. Borland ürünü kontroller yerine Microsoft ürünü kontrolleri kullanmak istiyorsanız Windows Forms Application'lar hakkında bilgi içeren diğer kitabımızı almalısınız. Windows Forms Application'ları konu alan diğer kitabımız bu kitaptan oldukça farklı bir içeriğe sahiptir. Her iki kitabımızda değişkenler, blok kontrol deyimleri gibi birkaç ortak konu bulunmaktadır.
Delphi 2005 (Kodadı: Diamondback)
12 Ekim 2004 tarihinde satışa sunuldu. .NET 1.1 ve Win32 desteği ile beraber geldi. Delphi 8'in ardından, Delphi kullanıcılarının karşısına gerçekten güçlü bir IDE çıkarıldı. ECO II ile model tabanlı progrmlamaya yeni bir soluk geldi. Özellikle Refactoring desteği, Delphi'nin 8. sürümünde kaybettiği imajını geri kazandırdı.
Delphi 2006 (Kodadı: Dexter)
10 Ekim 2005 çıkış tarihidir. Her ne kadar Delphi programcıları .NET 2.0 desteğini bekleseler de, bu sürümün amacı .NET ve Win32 alanında iyileştirmelere gidilmesi idi. Özellikle Win32 kütüphanesindeki bir çok temel rutinde, FastCode kütüphanesi kullanıldı. Yine bu sürümde de .NET 1.1 desteği veren Delphi, bizleri ECO III ile tanıştırdı. Ayrıca Win32 ve .NET ortamları için Together ve Caliber RM destekleri eklendi. Pattern Organizer, Code Templates gibi özelliklerin yanında Refactoring geliştirildi. Ayrıca bu sürümde C# Builder, C++ Builder bütünleşik olarak geldi.
Delphi 2007 for Vista (Kodadı: Spacely)
19 Mart 2007 tarihinde çıktı. Bu sürümde esas amaç Windows Vista ve Ajax'tır. Ve bu sürüm sadece Win32 için çıkmıştır. .NET sürümü bulunmamaktadır.
Delphi for PHP (Kodadı: Astro)
27 Mart 2007 tarihinde piyasaya sunuldu. Qadram şirketinin uzun süreden beri üzerinde uğraştığı QStudio, CodeGear(Borland'ın alt şirketi) tarafından satın alındı ve ismi Delphi for PHP olarak piyasaya çıktı. Özellikle VCL kütüphanesinin PHP versiyonu ile birlikte Qooxdoo ve Ajax destekleri ile ön plana çıkıyor.
Delphi 2009 (Kodadı:Tiburón)
2008'nin ortasında çıkması planlanan 2009 sürümünün en önemli yeniliği VCL in Unicode destekli hale gelecek olmasıdır. Bunun yanında Win32 için Generics desteğinin gelecek olması diğer bir yeni özellik olacak.
Delphi 2010 (Kodadı:Weaver)
Delphi 2009 den sonra çıkması planlanan Weaver sürümünün en önemli yeniliği VCL in Reflection destekli hale gelecek olmasıdır.
Delphi XE (2011)(Kod Adı:Fulcrum)
Delphi 2010 dan sonra çıkan versiyonudur.Beklenenin aksine 64 bit desteği ile gelmemiştir.Delphi 2010'un IDE ortamının hataları giderilmiş bir versiyonudur.Yeni olarak Cloud Computing(Windows Azure ve Amazon E2C) ortamı için program yazabilme desteğine sahiptir.Ayrıca SVN desteği ile versiyonlama sistemi entegre edilmiştir.
Bu sürümlerin ilerisinde ise aşağıdaki özelliklerin dile getirilmesi planlanmaktadır.
- Unicode karakter seti ile kod yazımı.
- multi-core/multi-threaded development
- Development for PDAs and the Compact Framework
- Language enhancements and standards conformance
- Rich Internet Application (RIA) development
- Cross-compilation to other operating systems
- Continuously improved and frequently updated documentation